Tommy Wieringa over Twente: Achtergehouden Humor

Mijn gedachten gaan uit naar de Muldershoek in Geesteren, mijn Twente is in dat ene kleine gebied te vangen. Ik heb daar een toverachtige jeugd doorgebracht. Ver van alles. In een bos met een beek en een spookboerderij. Daar bij de stuw van de Molenbeek. Veel mooier vind je het niet gauw.

In het voorjaar is het daar op zijn mooist, met natuur zo wulps en zo gul als wat. Een zijarm van de Orinoco. Drie jaar geleden heb ik de Molenbeek van begin tot eind afgelopen. Claudio Magris liep de hele Donau langs, voor mij was de Molenbeek mooi genoeg. Ik wilde weten waar hij ontsprong; als kwelwater en een drassig weiland op de stuwwal van Ootmarsum.

Ik ben in Goor geboren aan de Kievitstraat, maar dat zegt me niks. Ik heb er eens opgetreden, in Goor, maar heb er geen band mee, omdat ik er al vroeg ben weggegaan. Ik was twee toen we naar Aruba verhuisden en negen toen ik terugkwam naar Twente, naar Geesteren, naar de Muldershoek.

Of ik een Twentenaar ben? Een plattelandsjongen in elk geval. Alleen mijn studententijd heb ik in steden doorgebracht. Teveel gedoe, teveel conflicten ook. Mijn jeugd heeft zich op teveel plekken afgespeeld om mezelf Twentenaar te kunnen noemen. Herman Finkers en Paul Abels, dat zijn echte Twentenaren.

Ik kan hun taal een beetje nabootsen, maar meer ook niet. Ik kan het wel goed verstaan.

Als je de taal ook nog wilt schrijven, valt het tegen. Herman heeft wel eens iets van mij vertaald, maar dan zie je dat Nedersaksisch een heel andere taal is – je moet het hardop lezen om te begrijpen wat er staat. Ik spreek Twents zoals ik Engels spreek – luister je naar debatten in het Lagerhuis dan begrijp je dat er nog zoveel niveaus meer zijn.

Ik moet altijd erg lachen om de achtergehouden humor van de Twentenaar, het gemonkel van wijlen Freek Zandbergen van Cafetaria Zandbergen in Geesteren waar ik zo graag naar luisterde. Twentse humor deelt wat mij betreft twee belangrijke kenmerken met Britse humor: deadpan en tongue-in-cheek.