Liefde op het tweede gezicht

Zomers hoogtepunt in Deventer: theater met én zonder stelten

  • 6 minuten opladen
  • 4976 x bekeken

In ‘Liefde op het tweede gezicht’ vertellen bekende en minder bekende (oud)inwoners van Overijssel over doodnormale plekken. Die zij dankzij verrassende details of herinneringen zo bijzonder vinden. Dit kan een ogenschijnlijk simpel grasveldje in het dorp zijn, waar vroeger een gebouw heeft gestaan die van belangrijke culturele waarde is geweest. Wat betekent deze plek voor hen? Ontdek het in dit verhaal!

Een festival waarbij volwassenen zich weer even kind voelen. Dat was de bedoeling van het internationale buitentheaterfestival Deventer op Stelten. Inmiddels is er meer te ervaren dan voorstellingen met steltenacteurs: het is een theaterfestival met kwaliteit en diepgang. “In Europa heeft het festival een ontzettend goede naam.”

Deventer op Stelten beleeft volgend jaar haar 24e editie. Met de geboorte van Deventer op Stelten werd de stad de evenementenstad die ze nu is: één van formaat. Anjo de Bont van Stichting dEVENTer (voorheen Evenementenbureau VVV) bedacht Deventer op Stelten, samen met Hein te Riele, toenmalig directeur van de VVV. Een festival dat voor haar persoonlijk misschien wel net zo veel betekent als voor de stad.

Anjo en Hein wisten dat Deventer en evenementen onlosmakelijk met elkaar verbonden zouden worden. Deventenaren wisten het ook. De Deventer Boekenmarkt, de grootste boekenmarkt van Europa bestond al jaren. Het Dickens Festijn, een evenement in december waarbij inwoners van het historische Bergkwartier personages uit de boeken van Charles Dickens naspelen, was net ontstaan. “En het was ook al snel duidelijk dat dat groter zou worden”, vertelt Anjo. Maar er miste nog iets: een zomerfestival. Om het af te maken.

En dus zochten ze naar inspiratie, ook in het buitenland. Lang heeft het niet geduurd, want in Frankrijk zagen ze festivals met buitentheater die enorme indruk maakten, ook steltentheater. “We hadden vrij snel bedacht dat dit het moest worden.” En zo geschiedde. In 1997 was de eerste editie. Nog lang niet zo groot als nu – met alleen voorstellingen met steltenacteurs op de Brink. “Het was meteen al een succes. Het was iets waar iedereen zich over verwondert.”

Deventer op stelten
Deventer op stelten

Wilskracht en hard werken

Dat klinkt simpel, maar was nog niet zo makkelijk, vertelt Anjo. Er was nogal wat wilskracht en hard werk voor nodig. “Veel Deventenaren dachten dat na vier, vijf jaar niets nieuws meer te bedenken was.” Het tegendeel bleek waar. Al gaat dat niet vanzelf: hard werken doet Anjo nog steeds. Haar ziel en zaligheid zit in dit festival. “We leunen nooit achterover. We willen dat Deventer op Stelten elk jaar weer anders is en blijven vasthouden aan de hoge kwaliteit.”

Een festival met alleen maar steltenacteurs is het inmiddels allang niet meer. “Dat hebben we niet losgelaten, maar we hebben nu internationaal buitentheaterfestival aan de naam toegevoegd. Het idee was dat we de stad letterlijk én figuurlijk op stelten zetten. En nu is dat soms figuurlijk.” Deventer op Stelten past in Deventer, vindt Anjo. “Deventer, met haar mooie gebouwen, is een goed decor voor dit soort parade-achtige voorstellingen.” Maar het past ook bij de stad zelf. Een van de woorden die Deventer echt tekent, zegt ze, is ‘eigenwijs’. “Eigenwijs is dit festival zeker.”

Gratis festival met veel kwaliteit

Dat begint al bij het feit dat de toegang voor het festival nog steeds gratis is. Dat is vrij uniek, zegt Anjo. “Een gratis festival met zoveel kwaliteit. In het buitenland zie je ook wel gratis festivals waar iedereen aan mee mag doen. Je moet dan geluk hebben dat je op een dag één echt goede voorstelling ziet. En als je wel goede festivals hebt, zie je dat ze uiteindelijk toch tickets gaan aanbieden voor bijvoorbeeld 25 euro. Dat willen wij nooit gaan doen.”

Wel zijn er enkele voorstellingen waarvoor een kleine entreeprijs geldt. Maar wie niets wil of kan betalen, kan zich nog steeds vergapen aan de voorstellingen op de grote pleinen (blijf vooral niet alleen op de Brink, tipt Anjo) en aan de IJssel of de rondtrekkende gezelschappen.

Foto: Ronald Hissink
Foto: Ronald Hissink

Goede naam in Europa

Dat het festival van kwaliteit is, wordt alom bevestigd. “We hebben in Europa een ontzettend goede naam.” Bijvoorbeeld omdat er ook gezelschappen meedoen die wat minder toegankelijk zijn. Anjo noemt het gezelschap Kumulus. “Die duurde wel anderhalf uur en was ontzettend traag. Dat is echt iets anders dan wat je op andere plekken ziet.”

Het hoeft dus niet allemaal vrolijk en feestelijk. Al zijn er ook nog steeds steltenacteurs: je moet dus nog vaak omhoog kijken als je het festival meemaakt. En dat is iets wat je echt eens moet ervaren. “Het doet wat met mensen. Volwassenen voelen zich kind als ze omhoog moeten kijken. En er zit beweging in.”

Deventer is trots

Evenementen werken goed in Deventer. Niet voor niets trekt ieder evenement zo’n 120.000 bezoekers. Dat komt onder andere door het historische decor, denkt Anjo. “Het formaat van de stad werkt goed. De stad zelf begrenst het festivalterrein.”

En net als met veel evenementen, maken vrijwilligers het mogelijk. Zonder hen kan het simpelweg niet doorgaan. Een soort stadse noaberschap dus. “De sociale betrokkenheid is enorm, bij bewoners en vrijwilligers. Je moet je voorstellen dat zo’n enorm evenement z’n weerslag heeft op de stad en de bewoners. Bij Dickens is dat helemaal. Eigenlijk is Dickens ook het grootste buurtfeest van Salland.”

“We hebben in Europa een ontzettend goede naam.”

Iets terugdoen

Sinds enkele jaren doet het festival dan ook iets terug. Het Rode Kruis haalt mensen op die bijna nooit meer de deur uit gaan om een avond een voorstelling mee te maken “Sommige mensen zijn al tien jaar niet meer in de stad geweest. Een man zei: ‘Normaal sta ik om 21.00 uur in m’n pyjama om naar bed te gaan. Nu werd ik opgehaald om naar Deventer op Stelten te gaan’”, vertelt Anjo ontroerd.

Het buitentheaterfestival is echt voor iedereen. Het is ook het evenement dat door bijna alle Deventenaren zelf wordt bezocht. Maar liefst de helft van de bezoekers komt uit de directe omgeving. Deventenaren zijn er trots op. “Als we een kleedkamer nodig hebben in een buurthuis, dan krijgen we steevast de reactie: is het voor Deventer op Stelten? Ja, natuurlijk, kom maar.”

Wie naar Deventer op Stelten komt, loopt dus ook zeker een Deventenaar tegen het lijf. Trots en eigenwijs zijn ze, zo typeert Anjo, maar ook: kleurrijk en gastvrij. Net als het theaterfestival.

Wat je eens moet meemaken volgens Anjo:

  1. Het Tuinfeest - Een poëziefestival in de kloostertuinen van de oude Deventer binnenstad, waar jaarlijks zo’n dertig dichters komen voordragen. Een initiatief van Theater Bouwkunde.
  2. Een drankje bij brouwerij DAVO even buiten het centrum. In de zomer kun je er (mét kinderen) heerlijk vertoeven in de tuin.
  3. Maak een wandeling langs de IJssel. Welk seizoen ook, het verveelt nooit.