Tentoonstelling en activiteiten over batik: 'Batik stories' in dierenpark Taman Indonesia

Op zaterdag 25 februari 2023 opende dierenpark Taman Indonesia haar deuren met 'Batik Stories', een tentoonstelling en programma rondom batik, een speciale verftechniek waarmee met was patronen worden aangebracht op doeken die als kledingstuk worden gedragen.De tentoonstelling is nog te zien tot 10 mei 2023.

Batik is een ambacht met een hoge artistieke waarde en maakt al lang deel uit van de Indonesische cultuur. Sinds 2009 is het officieel UNESCO immaterieel cultureel erfgoed van Indonesie. Op Java kom je veel verschillende soorten batik tegen, waarvan de motieven vaak verbonden zijn met de kenmerken of overtuigingen in die regio. Met Batik Stories willen we de verhalen achter de batik doeken vertellen, waarbij we ons richten op de symboliek van de patronen. De speciaal voor de tentoonstelling geselecteerde doeken zijn donaties van ons publiek of geleend van verzamelaars. Bij de tentoonstelling worden leuke activiteiten voor kinderen georganiseerd en ontmoetingen met batik experts. Kom vooral ook langs met je eigen batik doek, om meer te weten te komen over de herkomst en betekenis!

Marlisa Wareman, directeur van het dierenpark, vertelt: “Vijfentwintig jaar geleden ontmoette ik in de stad Yogyakarta een Javaanse danseres, die danste bij het kraton, het paleis van de Sultan. Zij maakte mooie kleding van vintage batik stoffen: Batik Tua. Samen met haar speurde ik op markten op Java naar bijzondere batik. Het is mijn lang gekoesterde wens geweest om in Taman Indonesia aandacht te geven aan batik.”

Met Batik Stories kijken we naar traditie en vernieuwing in batik. In batik wordt veel gebruik gemaakt van vaste, traditionele patronen, die een symbolische waarde hebben. Door buitenlandse invloeden ontstonden er echter steeds meer diverse patronen, die meer decoratief werden gebruikt. Hierdoor kregen de makers van batik meer vrijheid en zeggenschap over het gebruik van kleuren en motieven.

Bijzondere stukken uit de tentoonstelling zijn bijvoorbeeld doeken gemaakt voor Juliana, destijds Koningin der Nederlanden, door haar besteld tijdens een van haar reizen in de regio. De motieven op de doeken zijn speciaal gemaakt voor een koningin. Ook zijn er doeken van de legendarische batik familie Oey Se Tjoen, een bekende familie waarin de traditie van het batikken werd doorgegeven en die op verschillende manieren uitdrukking gaf aan stijlveranderingen. Verder laten we doeken zien uit de collectie van de enthousiaste batik verzamelaar Kees de Ruiter, waarin we leren over de textielhandel tussen Europa en Indonesië en de bijzondere rol die vrouwen in de uitwisseling in textiel hebben gespeeld. Tijdens Batik Stories lanceert De Ruiter zijn nieuwe boek over deze zogenaamde Indo Europese batik-stijl.

Wareman: “De verhalen op de batik-doeken zijn een enorme bron van informatie over de geschiedenis en cultuur van Java, en inmiddels ook andere eilanden. De patronen en kleuren vertellen ons meer over rituelen, materialen en technieken, maar ook over economische invloeden van overzeese culturen. Met Batik Stories geven we aandacht aan deze verhalen.”

Batik Stories is het derde en laatste deel van het langlopende culturele programma Een Reis langs Indische Pusaka’s, dat door Taman Indonesia is geïnitieerd met het doel bezoekers te betrekken bij het vertellen van de Indische familieverhalen. In eerdere programma’s werd aandacht gegeven aan Wayang (2021) en de Kris (2022). Met Een Reis langs Indische Pusaka’s wil Taman Indonesia bijdragen aan het doorgeven van het Indisch cultureel erfgoed, en het Nederlandse publiek kennis laten maken met de geschiedenis van Indische Pusaka’s.

Bij de tentoonstelling organiseert Taman Indonesia een uitgebreid programma van lezingen, workshops, voorstellingen, demonstraties en leuke activiteiten voor kinderen. Via de agenda op hun website worden deze events aangekondigd.