Typisch Overijssel

Willemsoord: gewoon dorp met bijzondere geschiedenis

  • 3 minuten opladen
  • 11726 x bekeken

Zo op het eerste gezicht is Willemsoord een gewoon dorp in het noorden van Overijssel. Niks bijzonders te zien, maar de historie is des te interessanter. En als je weet waar je moet kijken, gaat de geschiedenis van deze ‘kolonie van weldadigheid’ leven.

Vrije kolonie

Willemsoord is een van de drie vrije Koloniën van Weldadigheid. Deze werden zo’n tweehonderd jaar geleden opgericht om de straatarme bevolking in het land een nieuwe toekomst te geven. De paupers kregen een boerderijtje met een stuk grond, er werden scholen opgericht en er was geneeskundige hulp. Willemsoord dankt zijn naam aan de toenmalige kroonprins en later koning Willem II. Hij financierde de bouw van de school en een directiewoning. Willemsoord is tussen 1821 en 1823 uit de grond gestampt: er werden in korte tijd honderd woningen en dienstpanden gebouwd. Honderd jaar later, in 1923, werd Willemsoord als kolonie weer gesloten. Overblijfselen uit de kolonietijd zijn nog steeds herkenbaar: kaarsrechte lanen, vierkante landerijen en huizen die op gelijke afstand van elkaar staan. Nu is Willemsoord een ‘gewoon’ dorp. Maar wel eentje met een bijzondere geschiedenis.

Van waardeloze grond naar rijk landschap

De Koloniën van Weldadigheid werden gebouwd op goedkope, woeste gronden. Zo ook Willemsoord. Toen konden ze niet vermoeden dat die waardeloze grond tweehonderd later deel zou uitmaken van Nationaal Parken. Willemsoord ligt – net als de twee andere vrije koloniën Frederiksoord en Willheminaoord - te midden van maar liefst drie van deze natuurgebieden: Weerribben-Wieden, Dwingelderveld en het Drents-Friese Wold. Geen wonder dat fietsers en wandelaars Willemsoord en omgeving zo waarderen. Bos, water, rietlanden, moeras, zandverstuivingen en heide - ooit waren ze waardeloos, nu zorgen ze voor een rijke afwisseling van het landschap.

Ontdekkingstocht

Al fietsend of wandelend ontdek je hoeveel er is overgebleven van de oude koloniën. Het Weldadig Rondje is een zesendertig kilometer lange ontdekkingstocht langs de drie dorpen. Op de routekaart staan alle koloniale hoogtepunten aangegeven. In Willemsoord zijn een paar opvallende locaties die je terug in de tijd brengen. Wat nu eetcafé De Steen is, was vroeger het woonhuis van een fabrieksdirecteur in de kolonie. In 1876 kreeg het pand de bestemming eenvoudig logement en koffiehuis. Verderop in Willemsoord staan de Hervormde Koloniekerk met pastorie en de hoeve waar ooit generaal Van den Bosch woonde. Johannes van den Bosch was de stichter van de koloniën en was lyrisch over Willemsoord: ‘Schoner terrein is ons geheele land voor gene kolonie en nergens een betere grond te vinden’.

Bloed, zweet en tranen

Net buiten het huidige Willemsoord, bij een gebiedje dat De Pol heet, ligt de Joodse begraafplaats. Hier liggen joodse kolonisten die in Willemsoord woonden. Als je na het Weldadig Rondje weer terug bent in Willemsoord, geniet dan nog even na in eetcafé De Steen. Op het menu staan namelijk bijzondere gerechten met namen als ‘Bloed, Zweet en Tranen’ die verwijzen naar de – niet altijd weldadige - geschiedenis van het dorp.

Toon meer verhalen

Ook interessant