Bezienswaardigheden in Deventer: wat je gezien moét hebben!

Het centrum van Deventer: de Brink

Begin je stadswandeling op de Brink. Dit plein wordt tegenwoordig omringd door talloze leuke cafés en musea, maar hoe is dat zo gekomen? De scheepvaart werd van de IJsselkade naar de monding van de Schipbeek verplaatst. Hierdoor werd de Brink het handelscentrum waar kooplieden bij elkaar kwamen. Midden op de Brink staat de Wilhelminafontein. Deze fontein dankt haar naam aan de inhuldiging van koningin Wilhelmina, maar wist je dat het een paar jaar daarvoor al is gebouwd? Bovenop de fontein staat de Deventer Stedenmaagd, met in haar handen een laurierblad en een schild met het stadswapen.

De Penninckshoek

Een leuke trekpleister is de Penninckshoek. Dit is een inham van de Brink waar het Penninckshuis staat. Dit voormalige woonhuis van Herman Penninck werd in de 16e eeuw gebouwd. Op de voorgevel pronken 6 beelden, die staan voor de 6 deugden. Ook is het motto van de familie Penninck te lezen: “Alst Godt behaget benyt als beclaget”. Een interessant feitje is dat er in 1981 een kerkzaal, ontworpen door T.E. Kuiper, bij aan is gebouwd en hier worden nog steeds diensten gehouden. Regelmatig vinden hier concerten plaats en in het huis is de VVV Deventer gevestigd.

Het Albert Schweitzer Centrum vind er ook zijn onderdak. Vraag je je af wie Albert Schweitzer is? Deze geneeskundige behandelde duizenden mensen in zijn ziekenhuis in Afrika. Daar haalde hij in Deventer geld voor op. In 1974 onthulde koningin Juliana zijn beeld dat voor de Penninckshoek staat. Het Albert Schweitzer Centrum vind er ook zijn onderdak. Vraag je je af wie Albert Schweitzer is? Deze geneeskundige behandelde duizenden mensen in zijn ziekenhuis in Afrika. Daar haalde hij in Deventer geld voor op. In 1974 onthulde koningin Juliana zijn beeld dat voor de Penninckshoek staat. Ga ook even langs bij het Deventer Koekhuisje, aan de linkerkant van de hoek. In het winkeltje vind je verschillende souvenirs en Deventerse specialiteiten, waaronder natuurlijk de Deventer koek.

De Waag

Het icoon van Deventer vind je ook op de Brink: de Waag. Het was je misschien al opgevallen, maar dit bouwwerk staat ongeveer 80 cm uit lood. Dat komt door de ingezakte grond van de verdedigingswal waarop de Waag in 1528 gebouwd werd. Om de handel op de Brink eerlijk te houden, werden de handelswaren eerst gewogen in het weeghuis. Het weeggeld was toen een belangrijke inkomstenbron van de stad. Nu wordt de Waag voor iets heel anders gebruikt. In de 19e eeuw deed het nog even dienst als tekenschool en telegraafstation, maar vanaf 1915 is de Waag een museum. Je vind hier de mooiste schilderijen en regelmatig worden er exposities gehouden.

De wereld achter de Waag

Achter de Waag valt ook genoeg te beleven. Hier staat namelijk het rijksmonument De Drie Haringen. Dit pand is niet alleen prachtig om te zien, het heeft ook een rijke geschiedenis. Herbert Dapper kocht het woon- en pakhuis in 1567 en liet het verbouwen in Duitse en Vlaamse stijlen. Hoe is het huis aan haar naam gekomen? Herbert was lid van de Schonevaardersgilde. Het wapen van deze gilde bestond uit drie gekroonde haringen. In 2011 was het zelfs onderdeel van de Delftsblauwe huisjes-serie van KLM, die ieder jaar worden uitgegeven aan world business class passagiers.

Achter De Drie Haringen staat het Speelgoedmuseum. Zoals de naam al verklapt leer je hier alles over speelgoed van vroeger en nu. Sinds 1932 probeert het museum generaties te verbinden door afwisselende exposities. Leuk voor kinderen en jeugdsentiment voor volwassenen. Je hoeft niet alleen naar het speelgoed te kijken, je mag er ook mee spelen.

Het Grote Kerkhof

De Deventer binnenstad kent meerdere pleinen, zo ook het Grote Kerkhof. Dit plein is bekend vanwege de gebouwen die eromheen staan, met als eyecatcher de Lebuinuskerk. Wist je dat de bouw van deze gotische hallenkerk 75 jaar duurde? Tussen 1450 en 1525 kwam dit monument tot stand en stond vol met heiligbeelden en muurschilderingen. Daar kwam in 1580 een einde aan toen de kerk in handen viel van de calvinisten. Zij doopten de kerk om tot Grote Kerk. Een deel van de oude muurschilderingen zijn teruggevonden tijdens verschillende restauraties.

De kerk is nog steeds in gebruik voor diensten en regelmatig worden er evenementen gehouden. Dit monument is zo waardevol, dat het in de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten staat. Tegenover de Lebuinuskerk kun je zowel het oude als het nieuwe stadhuis zien staan. Een mooi voorbeeld van historische en moderne architectuur naast elkaar. Leuk om te weten is dat het stadhuis 2.264 vingerafdrukken telt die door Deventenaren werden ingezonden.

Via de Walstraat naar het Bergkwartier

Het mooiste straatje van Nederland vind je in Deventer: de Walstraat. Het zit vol met vintage winkeltjes en kleine restaurantjes. Weet je hoe de straat aan haar naam komt? De straat liep langs de vroegere stadsmuur of wal. Ook is hier de Oude Vrouwengevangenis te vinden. Deze werd van 1818 tot 1905 gebruikt en in 1945 werden hier de vrouwelijke leden van de NSB gevangen gezet. Nu vind je er een museum en een restaurant. Via het pittoreske straatje loop je zo het Bergkwartier in. In de winter is dit het decor voor het Dickens Festijn. Een uniek evenement waar je je waant in de 19e-eeuwse Engelse stad van Charles Dickens. Op een oude rivierduin staat de Sint-Nicolaas- of Bergkerk.

Deventer heeft sinds 1892 ook een Grote Synagoge, die bezoek je in de Golstraat. Dit bedehuis wordt inmiddels weer gebruikt voor Joodse diensten. Het is nu moeilijk voor te stellen, maar het Bergkwartier was na de Tweede Wereldoorlog een vervallen buurt. Het stond zelfs gepland om te worden gesloopt. Maar dankzijde opstand van een aantal Deventenaren is het Bergkwartier weer in volle glorie.

Oudste stenen huis van Nederland

Deventer heeft nog veel meer pareltjes, maar de laatste en zeker niet de minste bezienswaardigheid die je aan je stadswandeling kan toevoegen is het oudste nog bestaande stenen woonhuis van Nederland. Dit is de Proosdij in de Sandrasteeg. Wist je dat de oudste kern van het huis al is gebouwd rond het jaar 1130? Het huis werd ooit in gebruik genomen door de proost van het kapittel van de Lebuinuskerk. In 1677 werd het huis verkocht aan majoor Hendrik de Sandra, naar wie de straat is vernoemd. In de jaren ’90 werd het monument gerestaureerd. Er is een overkapping geplaatst om de muur tegen invloeden van het weer te beschermen, zodat wij er nu nog naar kunnen kijken.