Sint Lambertbasiliek Hengelo

De oude kerk Vermoedelijk in de eerste helft van de 14e eeuw verrees in Hengelo een kapel bij de latere havezate Huis Hengelo, toen nog Hof te Hengelo geheten. Deze kapel was gewijd aan de heilige Lambertus van Maastricht. De kapel werd vermoedelijk rond 1500 vervangen door een stenen kerk, die begin 17e eeuw overging in protestantse handen. De katholieken gingen vanaf dat moment naar de schuurkerk bij erve Roesink bij Delden en de schuurkerk bij het erve Hermelink in Woolde.

De kerk van 1786 In 1775 werd de bouw van een nieuwe schuurkerk wat dichter bij Hengelo toegestaan. Na enige vertraging kwam de kerk in 1786 gereed. De enorme groei van Hengelo ten gevolge van de textielindustrie maakte uitbreidingen in 1832-35 en 1849-50 noodzakelijk. In 1887 besloot men tot de bouw van een nieuwe kerk.

De huidige basiliek Pastoor Beernink (1875-1906) was bouwpastoor van de nieuwe kerk. Als architect werd Gerard te Riele uit Deventer aangetrokken. Deze bouwde ook een noodkerk in de tuin van de pastorie, die van 1888 tot 1890 gebruikt werd tot de eigenlijke kerk in gebruik kon worden genomen. De kerk is gebouwd in neogotische stijl en werd in de loop van de jaren voorzien van typisch neogotische elementen, zoals beeldhouwwerk van het atelier van Mengelberg. De toren is 79,2 meter hoog en staat daarmee op de vijfentwintigste plek in Nederland. Bij het bombardement op Hengelo tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef de Lambertuskerk grotendeels gespaard, hoewel een restauratie toch noodzakelijk bleek, die van 1948 tot 1951 duurde.

Rijksmonument en basiliek In 1974 werd de kerk uitgeroepen tot Rijksmonument. In 1998 werd zij door paus Johannes Paulus II verheven tot basiliek. In 2002 werd de kerk opnieuw gerestaureerd waarbij oorspronkelijke neogotische elementen terugkeerden.